Dagelijks een eitje gezond of niet?

Tikken, klutsen, bakken, koken. Veel Nederlanders eten regelmatig een eitje. Toch worden eieren vaak geassocieerd met het krijgen van een hoog cholesterol. Alleen klopt dat eigenlijk wel? Ook bestaan er een heleboel misverstanden over cholesterol. Onder andere over hoe een hoog cholesterol wordt veroorzaakt. We leggen het uit.

Welke voedingsstoffen zitten er in een ei?

Om te weten of een ei gezond is, moeten we kijken naar de voedingswaarde. Een ei zit vol gezonde voedingsstoffen, zoals [1]:

• Vitamine A, B2, B12, D
• Foliumzuur (vitamine B11)
• Fosfor
• Seleen
• IJzer
• Zink
• Choline

Ook bevat één medium ei ongeveer 186 mg cholesterol [1]. Het is dus een rijke bron van allerlei gezonde nutriënten en het heeft ook een hoog cholesterolgehalte. Echter, moeten we daarom voorzichtig zijn met het eten van eieren?

Samenvatting: Eieren bevatten veel goede voedingsstoffen. Een mediumgroot ei bevat ongeveer 186 mg cholesterol.

Wat is cholesterol en de gezondheidsvoordelen

Om antwoord te geven op de vraag of we voorzichtig moeten zijn met eieren eten, is het allereerst interessant om te kijken naar wat cholesterol precies is. Cholesterol is een nuttig vetachtig stofje dat in je lichaam voorkomt. Het heeft uiteenlopende functies [2,3]:

• Vitamine D wordt vanuit cholesterol gemaakt
• Het is de bouwstof van je geslachtshormonen en cortisol
• Het is nodig voor de aanmaak en opbouw van celmembranen
• Het wordt gebruikt voor de productie van galzure zouten, belangrijk voor de vertering van vetten in je dunne darm

Ook heeft het een functie voor je immuunsysteem. Het is namelijk een ‘reparatiestof' om bacteriën, virussen en toxines te neutraliseren.

Klinkt goed zou je denken, maar wat is dan het nadeel van cholesterol? We zullen het uitleggen.

Samenvatting: Cholesterol is een nuttig stofje voor onder meer de productie van vitamine D en de opbouw van celmembranen. Ook helpt het je immuunsysteem, doordat het toxines, bacteriën en virussen kan neutraliseren.

LDL en HDL ‘slecht' versus ‘goed' cholesterol

De lichaamseigen productie van cholesterol in je lever is afhankelijk van wat je binnenkrijgt via voeding. Eet je meer cholesterolrijke voeding, dan produceert de lever minder cholesterol en omgekeerd. Zo houdt je lichaam zichzelf in balans. Toch kan de cholesterolbalans ook zoek zijn.

Niet alle cholesterol is namelijk hetzelfde. Er bestaan twee vormen: LDL (lage dichtheid lipoproteïnen) en HDL (hoge dichtheid lipoproteïnen).

• LDL [4] brengt cholesterol van je lever naar je weefsels en je cellen. Oftewel de delen van je lichaam waar het nodig is. Helaas kan een te veel aan LDL-cholesterol achterblijven in je slagaders en leiden tot ophopingen. Die ophopingen zorgen naar verloop van tijd voor een vernauwing. Dit verhoogt het risico op een hartinfarct of beroerte. Daarom wordt LDL-cholesterol het 'slechte' cholesterol genoemd.

• HDL [5] heeft de bijnaam ‘goed' cholesterol. Je kunt het zien als de schoonmaker van je bloedbaan. Het brengt overtollige cholesterol weer terug naar je lever. Daar wordt het gebruikt voor de productie van galzure zouten (weet je nog: die zijn nodig voor de vertering van vetten in je dunne darm) en verwijderd.

Een hoog HDL-cholesterol kan het risico op de ontwikkeling van ophopingen in je bloedvaten verminderen. Het heeft, in tegenstelling tot LDL-cholesterol, een beschermend effect. Helaas kan de ‘HDL-schoonmaakdienst' niet alle LDL elimineren. Het voert maar een kwart tot één derde van de cholesterol af. Als je gezond bent, dan houdt je lichaam dit zelf in balans. Soms is de LDL alleen hoger, we leggen je uit waardoor dat komt.

Samenvatting: Te veel LDL-cholesterol in je bloed kan leiden tot vernauwing van slagaders. HDL-cholesterol daarentegen heeft een beschermend effect door de overtollige cholesterol terug te brengen naar je lever.

Hoe wordt een te hoog LDL (slecht cholesterol) veroorzaakt?

Als de LDL-waarde langdurig verhoogd is, kan dat komen door bijvoorbeeld stress of gifstoffen in je bloed [6]. Die gifstoffen kunnen een teken zijn van endotoxemie. Dat ontstaat als je darmbarrière lekt en zo ongewenste stoffen toelaat tot je bloedbaan.

LDL wordt in deze gevallen ingezet als ‘reparatiestof'. Je lichaam stuurt het naar de toxines in je bloed om ze te neutraliseren. Eigenlijk heel slim, het is alleen niet de bedoeling dat LDL te lang in je bloed blijft. En praten we over stress of deze gifstoffen, dan is dat meestal wel het geval. Hierdoor verhoogt het LDL-gehalte in je bloed wat kan leiden tot een beschadiging van je bloedvaten en ophoping van de cholesterol. LDL is namelijk vetrijk en blijft gemakkelijk aan de rand van bloedvaten plakken.

Als de vaatwand glad is, blijft LDL niet plakken. Vergelijk het met de binnenkant van een tuinslang. Helaas is een vaatwand niet altijd glad, dat kan komen door [7]:

Voeding met te weinig antioxidanten, met name vitamine E, om de oxidatie van LDL tegen te gaan. Vitamine E vind je in margarine, graanproducten, noten, zaden, groenten en fruit.

Voeding met onvoldoende van het zwavelhoudende aminozuur methionine uit eieren, vlees en vis. Ook sesamzaad, paranoten en enkele andere zaden en granen zijn rijk aan methionine. Zwavel is belangrijk voor een goede kwaliteit bindweefsel rond de bloedvaten.

Voeding met onvoldoende vitamine B6, B12 en foliumzuur (B11). Dat kan leiden tot verhoogde - dit woord mag je direct weer vergeten - homocysteïne-waardes. Deze hogere waardes vergroten het risico op een hart- of herseninfarct.

Voeding met B6, B11 en B12:

• Vitamine B6: vlees, eieren, vis, brood en graanproducten, aardappelen, peulvruchten, groente, melk, melkproducten en kaas.
• Foliumzuur (B11): donkergroene bladgroenten (spinazie, boerenkool en rucola), asperges, broccoli, citrusvruchten en noten.
• Vitamine B12: zit in dierlijke producten zoals melk, melkproducten, vlees, vleeswaren, vis en eieren.

Bovendien kan een suikerrijk (koolhydraatrijk) menu tot ‘versuikering' van de bloedvaatwand leiden. Daardoor kan het LDL gemakkelijker blijven plakken.

Oftewel: voor gezonde vaten en een gezond cholesterolgehalte is je levensstijl cruciaal. Eet zo veel mogelijk verse, onbewerkte en gevarieerde voeding, met voldoende vitamines, mineralen, vezels, eiwitten en gezonde vetten (uit avocado's, vette vis of noten).

Verder is het belangrijk dat je:

• Voldoende beweegt
• Voldoende slaapt en ontspant
• Leeft volgens je bioritme
• Niet rookt
• Geen alcohol drinkt

Samenvatting: Het LDL-gehalte kan langdurig hoog zijn en ophopen in je bloedvaten door stress of gifstoffen. Het is belangrijk dat je vaatwanden glad zijn, zodat het niet blijft plakken. De vaatwand kan rafelig worden door een tekort aan antioxidanten, methionine, vitamines B6, B12, B11 en als je te veel suiker eet.

Conclusie: Een ei wel of niet gezond?

Concluderend kunnen we dus zeggen dat het belangrijk is om gezond te eten en te leven. En daar hoort een ei gewoon bij! Een ei bevat veel van de benodigde nutriënten om je bloedvaten gezond te houden. In onze visie is tot zeven eieren per week gezond.

Wellicht ben je bang gemaakt voor het woord cholesterol. Echter, cholesterol heeft veel nuttige functies in je lichaam. De lever houdt in principe zelf de hoeveelheid cholesterol in je bloed in balans, maar hoe kan er dan toch een cholesterol verhoging ontstaan?

Dat zit zo: Er zijn twee verschillende soorten cholesterol. Het ‘slechte' LDL en het ‘goede' HDL. Bij een verhoogd slecht cholesterol kan er sprake zijn van overmatige stress of endotoxemie. Met een passend en gezond leefstijlplan kun je dit probleem aanpakken.

In het kader van het voorkomen van hart- en vaatziekten is het vooral belangrijk dat je voeding voldoende vitamine E, methionine, vitamine B6, B12 en foliumzuur bevat. Ook kun je beter minimaal snelle koolhydraten of suikers eten. Zo blijven je bloedvaten glad en kan het slechte cholesterol niet blijven plakken.

Bronnen:

1. Kuang, H., et al. (2018). The impact of egg nutrient composition and its consumption on cholesterol homeostasis. Cholesterol, 2018.
2. Ravnskov, U. (2003). High cholesterol may protect against infections and atherosclerosis. Qjm, 96(12), 927-934.
3. Paciullo, F., et al. (2017). PCSK9 at the crossroad of cholesterol metabolism and immune function during infections. Journal of Cellular Physiology, 232(9), 2330-2338.
4.  Pirahanchi, Y., et al. (2018). Biochemistry, LDL Cholesterol.
5. Bailey, A., et al. (2022). Biochemistry, High Density Lipoprotein. In StatPearls [Internet]. StatPearls Publishing.
6. Assadi, S. N. (2017). What are the effects of psychological stress and physical work on blood lipid profiles?. Medicine, 96(18).
7. Bondareva, O., et al. (2022). Single-cell profiling of vascular endothelial cells reveals progressive organ-specific vulnerabilities during obesity. Nature Metabolism, 1-20.

bonusan.nl

https://www.bonusan.com/nl-NL/blog/dagelijks-een-eitje-gezond-of-niet