Wat is duurzaam eten en hoe pak je het aan? 5 tips

Wat is duurzaam eten?

Met betrekking tot duurzaam eten zijn er een paar belangrijke dingen om te onthouden. Een milieubewust en duurzaam dieet is gebaseerd op lokale, onbewerkte seizoensproducten. Dit betekent veel fruit, groenten, volle granen, peulvruchten en dierlijke producten van kleinschalige biologische veeteelt. Het betekent ook dat de inname van bewerkte en verpakte voedingsmiddelen beperkt zou moet worden. 

Daarnaast kies je binnen een duurzaam dieet liever voor voedsel dat verbouwd is zonder de natuurlijke hulpbronnen uit te putten. Lokale en biologische (dynamische) producten zijn bijvoorbeeld doorgaans veel duurzamer en beter voor het milieu dan geïmporteerd of conventioneel geteelde producten. Dierlijke producten van biologische grasgevoerde dieren en in het wild gevangen vis zijn over het algemeen ook duurzamer dan hun industrieel gefokte tegenhangers.

Ten slotte moet een milieuvriendelijk dieet humaan zijn. Dit betekent voedsel kiezen dat is geproduceerd op een manier dat mens- en dierenleed minimaliseert. Eieren van biologische kippen of melk van grasgevoerde koeien zijn bijvoorbeeld doorgaans humaner dan die vanuit de intensieve veeteelt.

Door deze drie principes in gedachten te houden, is het gemakkelijk een milieuvriendelijk dieet te creëren dat voor jou én de planeet werkt.

Duurzaam eten – 5 tips

Wil jij graag duurzamer eten? Om het jou gemakkelijker te maken hebben we een aantal tips voor je verzameld.

1. Eet lokale streekproducten

Producten die dichter bij huis worden geteeld hoeven niet ver te reizen voordat ze op jouw bord liggen. Dit zorgt voor minder uitstoot en gebruik van fossiele brandstoffen. Wanneer je jouw boodschappen ook nog eens zelf bij de lokale boer koopt, dan scheelt dit transport van en naar distributiecentra en supermarkten. Daarbij krijgt de boer ook nog eens 100 procent van de opbrengsten.

Er zijn inmiddels veel initiatieven om de boeren direct aan de consument te koppelen. Denk bijvoorbeeld aan Boeren & Buren en de app Lekkerder bij de Boer waar je gemakkelijk (biologische) boerderijwinkels en stalletjes in de regio vindt.

2. Eet volgens het seizoen

Een sappige peer in september of een goedgevulde boerenkool stamppot na de eerste vorst, dát zijn de overheerlijke beloningen van seizoensgebonden eten.

Seizoensgroenten en seizoensfruit zijn, zoals de naam al doet vermoeden, groenten en fruit die in het seizoen worden geoogst en gegeten. Het fijne hiervan is dat deze producten doorgaans op het hoogtepunt van hun rijpheid en smaak zijn. En omdat ze de volledige groeicyclus hebben doorgemaakt bevatten ze ook nog eens meer voedingsstoffen. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat broccoli geoogst in het seizoen meer vitamine C bevat dan broccoli die buiten het seizoen is verbouwd.¹

Enkele zaken waar je op kunt letten om duurzame seizoensgroenten en fruit te eten:

• Vermijd producten die snel bederven en niet in het seizoen zijn. Grote kans dat deze per vliegtuig zijn ingevlogen. Denk hierbij aan aardbeien, blauwe bessen, papaja’s en mango’s.
• Koop geen voorgesneden of kant-en-klare producten, hierbij is het niet te achterhalen waar de inhoud vandaan komt.
• Mediterraanse groenten en fruit zoals tomaten, aubergines en paprika’s koop je ook liever enkel in het seizoen. Buiten het seizoen komen deze naar alle waarschijnlijkheid uit verwarmde kassen.

3. Voorkom voedselverspilling

Voedselverspilling is enorm zonde en heeft ook nog eens grote gevolgen voor het milieu. Volgens Milieu Centraal gooien we gemiddeld zo’n 34 kilo eten per persoon weg, per jaar.² Los van het feit dat dit niet erg milieubewust is, komt dit neer op maar liefst €120 wat we per persoon in de afvalbak gooien. Een behoorlijk bedrag wat we natuurlijk liever in onze portemonnee houden!

Tips om voedselverspilling te voorkomen:

• Plan je maaltijden. Zo kun je veel gerichter boodschappen doen, vermijd je impulsaankopen en voorkom je dat je producten moet weggooien.
• Gooi producten niet meteen weg zodra de houdbaarheidsdatum is verstreken. Vaak is iets nog prima te eten of te drinken. Ruikt iets rot, zuur, muf of staat de verpakking bol? Dan ben je in de meeste gevallen te laat en kun je het product beter weggooien.
• Zet de koelkast op 4 graden. Bij deze temperatuur blijven voedingsmiddelen het langst houdbaar.

4. Kies zoveel mogelijk voor biologisch (dynamisch)

De conventionele landbouw gebruikt veel chemische bestrijdingsmiddelen en meststoffen. Deze zijn niet alleen schadelijk voor ons, maar vervuilen ook de bodem, het oppervlakte water én vergen enorme hoeveelheden energie om te produceren. 

Biologische (dynamische) boeren en boeren die regeneratieve landbouwtechnieken toepassen richten zich op het gezond houden van de bodem en het herstellen van de bodemdiversiteit. In plaats van te ‘vechten’ tegen de natuur (ongedierte en onkruid bestrijden) proberen zij met natuurlijke processen de bodem te herstellen en gezond te houden.³ Met als doel om uiteindelijk op een stuk grond een gesloten systeem te creëren waarbinnen de natuur haar gang kan gaan.

Naast dat het de bodem verbetert, biedt regeneratieve landbouw ook veel andere voordelen:

• Minder CO2-uitstoot – deze vorm van landbouw zorgt dat de bodem meer koolstof kan opnemen en er minder CO2 in de lucht blijft.
• Lagere productiekosten – het niet hoeven ploegen, te besproeien met bestrijdingsmiddelen of te bemesten maakt dat de kosten over het algemeen lager zijn.⁴
• Net zo veel productie als bij conventionele landbouw – er wordt wel eens gezegd dat biodynamische of regeneratieve boeren niet aan de voedselbehoeftes kunnen voldoen. Een 40-jaar durende studie ontdekte dat, na een overgangsperiode, de opbrengsten van regeneratieve boerenbedrijven gelijk zijn aan die van conventionele boerderijen.⁵
• Gewassen bevatten meer voedingsstoffen – groenten en fruit die op een vruchtbaardere grond groeien, bevatten meer vitamines en mineralen dan conventioneel geteelde gewassen.⁶

5. Ga verpakkingsvrij

Het afval dat ontstaat door voedselverpakkingen vormt een groot deel van ons totale afval, namelijk zo’n 20%. De milieu-impact van voedselverpakkingen hangt deels af van het materiaal, zo kennen we natuurlijk blik, plastic, glazen en kartonverpakkingen. Daarnaast is er de afgelopen jaren ook veel geïnvesteerd in het verduurzamen van verpakkingen. Zoals composteerbare varianten en het dunner maken van bijvoorbeeld plastic, glas en blik.

En hoewel plastic er voor kan zorgen dat jouw komkommer langer houdbaar blijft, zijn wij van mening dat zo min mogelijk verpakking het beste is. Onderzoek suggereert namelijk dat plastic mogelijk een impact heeft op onze (hormoon)gezondheid.⁷

Zo verminder jij jouw verpakkingen:

• Doe boodschappen bij de (bio)boer of op de markt en neem je eigen katoenen tassen en netjes mee.
• Koop in bulk (grootverpakkingen). Is vaak nog goedkoper ook!
• Er zijn al veel initiatieven op dit gebied, zoals bijvoorbeeld Pieter Pot en ook supermarkten bieden al een deel van haar producten verpakkingsvrij aan.

Moet je per se vegetarisch eten om milieubewuster te zijn?

Hoewel meer groente en minder (supermarkt)vlees zeker past binnen een milieubewust dieet, hoef je vlees of andere dierlijke producten niet per se te vermijden. Veeteelt speelt, mits op een humane en milieubewuste manier beoefend, een grote rol in ons voedselsysteem en het is een belangrijke bron van voedingsstoffen.

Diervriendelijke en duurzame veeteelt is daarbij een belangrijk onderdeel van regeneratieve landbouw. Zo worden varkens ingezet om een stuk land om te ploegen, terwijl kippen, koeien en schapen gecontroleerd de natuurgebieden begrazen. Hierdoor wordt de grond op natuurlijke wijze bemest, wat plantengroei bevordert.

Dierenorganisaties erkennen biodynamische en natuurlijke veehouderijen als de meest diervriendelijke. Deze vorm streeft naar sterke en gezonde dieren, welke worden gehouden op een manier die zoveel mogelijk aansluit bij hun natuur. Dit betekent:

• Weinig interventie door de boer.
• De dieren leven het gehele jaar door buiten in familiekuddes.
• De dieren zoeken hun eigen eten. Bijvoeding bestaat uit natuurlijke producten uit de regio.
• Kalfjes en biggen blijven bij de moeder tot ze zichzelf spenen.
• Geen gebruik van hormonen of antibiotica.

Je snapt dat vlees uit de bio-industrie niet onder duurzaam of humaan valt. Dus om duurzamer (en gezonder) te eten doe je er goed aan jouw vlees, eieren en zuivel bij een biodynamische boer te halen. En hoewel deze producten logischerwijs duurder zijn dan een hamlap uit de supermarkt, heeft natuurvlees een betere voedingswaarde.⁸ Onderaan de streep krijg je dus meer waarde voor je geld en je lichaam zal je er ook nog eens dankbaar voor zijn!

Tot slot

Een duurzaam dieet is goed voor jou én de planeet. Het vergt wellicht dat je een deel van het gemak van de supermarkt om de hoek moet opgeven, maar je zult er veel voor terugkrijgen. Niet alleen een blije boer, maar ook een beter gevoel wanneer je een eitje van een kip eet die lekker in een boomgaard gescharreld heeft. Hopelijk helpen bovenstaande tips jouw om (stapje voor stapje) duurzamere keuzes te maken.

Bron: Vitakruid.nl